काठमाडौँ । नेपाल प्रज्ञा(प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले किरात राई जातिमा बोलिने भाषाहरूको पत्रिका खुवालुङको लोकार्पण गरेका छन् । । बिहीबार लोकार्पित उक्त पत्रिका प्रज्ञा प्रतिष्ठान साहित्य (मातृभाषा )विभागले प्रकाशित गरेको हो।
बेलायतलाई कार्यक्षेत्र बनाउँदै आएका साहित्यकार काङमाङ नरेश राईद्वारा लिखित निबन्धात्मक कृति पानीपतियाका बारेमा समालोचक डा.तारालाल श्रेष्ठले पानीपतियाः गोर्खा भर्तीको सांस्कृतिक असर बिषएक कार्यपत्र प्रस्तुत गरे।
कुलपति राईले काङमाङ नरेश राईद्वारा लिखित पानिपतियाले गोर्खा सैनिकले भोग्नुपरेको सामाजिक र सांस्कृतिक विभेदलाई मसिनोसँग केलाएका बताए।
उनले युगअनुसार उत्पादन हुने संस्कृतिले समाजलाई पार्ने असरप्रति गम्भीर हुनुपर्ने बताउँदै राईभाषाहरूको साझा पत्रिका खुवालुङ प्रकाशन प्राज्ञिक र सांस्कृतिक रूपमा उपलब्धि भएको जिकीर गरे।
प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव डा. धनप्रसाद सुवेदीले नेपालमा बोलिने सबै भाषाहरूको संरक्षण गर्ने दायित्व प्रज्ञा प्रतिष्ठानको भएकाले राईभाषाहरूको साझा पत्रिकाको रूपमा खुवालुङ प्रकाशित गरिएको जानकारी दिए ।
प्रज्ञा प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद् सदस्य तथा साहित्य (मातृभाषा ) विभाग प्रमुख राजन मुकारुङले खुवालुङ राईजातिहरूको साझा पत्रिका भएकाले संस्कृति र साहित्य लगायतका विषयलाई उजागर गर्दै जानु पर्नेमा जोड दिए ।
उनले काङमाङ नरेश राईद्वारा लिखित ुपानीपतियाुले गोर्खा सैनिक भर्तीमा गएकाहरूले भोग्नुपरेका कतिपय विभेदको चित्रण गरेको बताए।
कार्यक्रमका सभाध्यक्ष,प्रज्ञा प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद् सदस्य तथा सामाजिकशास्त्र विभाग प्रमुख डा.कौशिला रिसाल , प्रज्ञासभा सदस्य चेतनाथ धमलाका र डा.तारालाल श्रेष्ठले गोर्खा भर्तीको तस्बिर ,गोर्खा भर्तीको सांस्कृतिक असर,सार्वजनिक वृत्तमा गोर्खा समुदाय र सहअस्तित्वको सत्वका बारेमा चर्चा गरेका थिए।
कार्यपत्रमाथि नारायणी देवकोटा र गुरुङ सुशान्तले टिप्पणी गरेका थिए । ।
ुपानीपतियाका सर्जक काङमाङ नरेश राईले प्रश्नैप्रश्नहरू बिच उभिएर आफूले खोजमूलक कृति प्रकाशन गरेको बताउँदै गोर्खा भर्तीमा गएकाहरूले सामाजिक र सांस्कृतिक रूपमा धेरै अन्याय भोग्न विवश हुँदै आएको इतिहास भएको जिकीर गरे ।
कार्यक्रमको उद्घोषण योगविद् तथा प्रज्ञा प्रतिष्ठान सामाजिकशास्त्र विभागका सदस्य डा.टिपी धमलाले गरेका थिए।