काठमाण्डौं / सांस्कृतिक संरक्षणमा महत्त्वपूर्ण प्रगति गर्दै, नेपालबाट चोरी भएर अमेरिकासम्म तस्करी गरिएका २१ पुरातात्त्विक सामग्रीहरूलाई सफलतापूर्वक फिर्ता ल्याइएको छ। यी अनमोल वस्तुहरूलाई आइतबार बिहान पुरातत्व विभागले स्थानीय निकायलाई औपचारिक रूपमा हस्तान्तरण गर्यो।
फिर्ता भएका वस्तुहरूमा इटुम्बहाल, काठमाडौंबाट सन् १९८० (२०३७ साल) मा हराएका १५औं–१८औं शताब्दीका तीन वटा पौभा चित्रहरू रहेका छन्। बुङमतीको मच्छिन्द्रबहाल चैत्य परिसरबाट चोरी भएको नवौं शताब्दीको बुद्धको मूर्ति र पाटनको गुइट चैत्यबाट १२औं–१३औं शताब्दीको मुचालिन्द बुद्धको मूर्ति, जुन आर्ट इन्स्टिच्युट अफ शिकागोमा थियो, नेपाल ल्याइएको छ। बाँकी १६ सामग्रीहरू नवौं देखि १९औं शताब्दीका बीचका विभिन्न अमेरिकी स्थानहरूबाट फिर्ता गरिएका छन्।
एक कार्यक्रममा, संस्कृति, पर्यटन, र नागरिक उड्डयनमन्त्री वद्रीप्रसाद पाण्डेले नेपालको सम्पदा संरक्षणको महत्त्वलाई जोड दिँदै भन्नुभयो, “नेपालले अब यस्ता चोरीहरूलाई कुनै हालतमा दोहोरिन दिने छैन।” उहाँले आर्थिक चुनौतीको बाबजुद पनि सांस्कृतिक सम्पत्तिको पुनर्स्थापनामा सरकारको अडानलाई दोहोर्याउनुभयो।
यो फिर्ता प्रक्रिया बेलायत, अष्ट्रिया, भारत, र जर्मनीजस्ता देशहरूसँगको अभियानको हिस्सा हो, जसले गर्दा नेपालले हालसम्म १७७ सामग्री फिर्ता ल्याइसकेको छ। उल्लेखनीय रूपमा, अमेरिकाले मात्र १०४ सामग्री नेपाललाई फिर्ता गरिसकेको छ। नेपालले आफ्नो सांस्कृतिक सम्पदा पुन: प्राप्त गर्नका लागि विभिन्न देशहरूसँग कूटनीतिक वार्ता जारी राखेको छ।