लण्डन। गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) द्वारा आयोजित दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय युवा तथा पिएनओज् सम्मेलन थाइल्याण्डको राजधानी बैंककमा २०२५ मार्च १५ र १६ मा सम्पन्न भयो। “Empowering the Youth, Shaping the PNO’s Future” भन्ने मूल नाराका साथ आयोजित सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको भर्चुअल सम्बोधन तथा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री बद्री प्रसाद पाण्डेको प्रमुख आतिथ्यता रहेको थियो। ३५ भन्दा बढी देशका प्रतिनिधिहरूको उपस्थितिले सम्मेलनलाई भव्य बनायो, तर के यसले नयाँ उपलब्धि हासिल गर्न सक्यो त ?
समस्याहरू पुरानै, समाधानको पहल न्यून
सम्मेलनमा पिएनओ (नेपाली मूलका विदेशी नागरिक) तथा गैरआवासीय नेपालीहरूलाई नेपालको कानूनी परिधिमा सहज रूपमा समेट्नुपर्ने आवश्यकता दोहोर्याइयो। गैरआवासीय नेपाली नागरिकता, परिचयपत्र प्राप्त गर्न कठिनाइ तथा पुस्तौंदेखि विदेशमा रहेका नेपालीहरूलाई नेपालसँग जोड्ने विषयमा सरकारले ऐन संशोधन गर्नुपर्ने माग उठाइयो।
युवा तथा दोस्रो पुस्तालाई नेपालसँग भावनात्मक, सांस्कृतिक, र आर्थिक रूपमा जोड्ने प्रतिबद्धता दोहोरियो, तर विगतका सम्मेलनहरूमा पनि यस्तै प्रतिबद्धता व्यक्त गरिए तापनि ठोस कार्यान्वयन भने देखिएको छैन।
प्रतिनिधित्व र नियुक्तिहरू
सम्मेलनले दमकडा नमूना माविकी ओजस्वी आचार्य र थाइल्याण्ड निवासी खुसी कार्कीलाई एनआरएनए ब्राण्ड एम्बासडरका रूपमा चयन गर्यो। त्यस्तै, थाइल्याण्ड निवासी श्री बारामी राईलाई दोस्रो पुस्ता गैरआवासीय नेपाली संयोजकमा सिफारिस गरियो। यी नियुक्तिहरू युवाहरूलाई सहभागी गराउने सन्दर्भमा सकारात्मक भए तापनि, कार्यान्वयनको प्रभावकारिता अझै देखिन बाँकी छ।
शिक्षा, नागरिकता र सम्पत्ति अधिकारमा अस्पष्टता
एनआरएनएले उज्बेकिस्तानको एसियन इन्टरनेशनल युनिभर्सिटीसँग दुई जना नेपाली विद्यार्थीलाई एमबीबीएस छात्रवृत्तिको समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गर्यो। तर, छनोट प्रक्रियामा पारदर्शिता कसरी कायम गरिन्छ भन्ने स्पष्ट विवरण दिइएन।
गैरआवासीय नेपाली नागरिकताको प्रयोगमा कानूनी जटिलता हटाउन तथा अचल सम्पत्ति, विशेष गरी पैत्रिक सम्पत्तिमा दाबी गर्न पाउने अधिकारको लागि सरकारलाई आग्रह गरियो। तर, यसबारे दीर्घकालीन समाधानका लागि सरकारको प्रतिवद्धता अझै स्पष्ट छैन।
नेपाललाई विश्वस्तरीय पर्यटन गन्तव्य बनाउन नयाँ पहल?
एनआरएनएले नेपाललाई विश्वस्तरीय पर्यटन गन्तव्यका रूपमा प्रवर्द्धन गर्ने प्रतिबद्धता जाहेर गर्यो। डिजिटल प्रवर्द्धन, पूर्वाधार सुधार, हवाई सेवामा सुधार जस्ता विषयमा छलफल गरिए तापनि, यसलाई कार्यान्वयनमा कसरी लैजाने भन्ने स्पष्ट कार्ययोजना प्रस्तुत गरिएन।
निष्कर्ष : के पुराना प्रतिज्ञाहरू दोहोर्याउने मात्र ?
सम्मेलनले पिएनओ र गैरआवासीय नेपाली समुदायका लागि विभिन्न महत्वपूर्ण विषयहरू उठाए तापनि, धेरैजसो विषय विगतका सम्मेलनहरूमा उठाइएका पुरानै मुद्दाहरू थिए। समाधानको स्पष्ट खाका पेश गर्न नसक्दा, यो सम्मेलन घोषणामै सीमित रहने हो कि भन्ने चिन्ता उत्तिकै देखिएको छ।
यस सम्मेलनले ऐतिहासिक महत्त्व राखे पनि, एनआरएनए तथा सम्बन्धित निकायहरूले उठाइएका मागहरूलाई दीर्घकालीन रूपमा कार्यान्वयन गर्ने दिशामा ठोस कदम चाल्ने कि केवल नारा दोहोर्याइरहने भन्ने प्रश्न अझै बाँकी छ।